Als het Omnibuspakket wordt goedgekeurd, dan vervalt voor tienduizenden bedrijven de verplichte duurzaamheidsrapportering. Maar die krijgen allicht wél een nieuwe vrijwillige rapporteringsstandaard in de plaats, sterk gebaseerd op de VSME die eind 2024 het levenslicht zag. Wat zijn de voordelen van de VSME-standaard? Hoe ga je ermee aan de slag? En wat kan com&co voor jou betekenen? We leggen het graag uit. Inclusief stappenplan, jawel!
Misschien had jouw bedrijf al enkele stappen gezet ter voorbereiding van je CSRD-plicht: eerste metingen, een dubbele materialiteitsoefening … Maar geen zorgen: het Omnibusvoorstel betekent niet dat je inspanningen zonder resultaat blijven. Juist nu is het strategisch slim om aan de slag te gaan met je duurzaamheidsrapportage of om verder te bouwen op je eerste fundamenten.
Maar waarom? En hoe dan? En wat was de VSME ook alweer? James, de uitleg!
Het bredere plaatje: Omnibus
In februari 2025 stelde de Europese Commissie het Omnibuspakket voor, dat de bestaande duurzaamheidswetgevingen grondig wil vereenvoudigen. In dit stuk gingen we al dieper in op die voorgestelde wijzigingen. Eén daarvan is de ontwikkeling van een nieuwe rapportagestandaard voor bedrijven die niet langer binnen de scope van de CSRD vallen. Die standaard zal zich waarschijnlijk baseren op de VSME. Daarom lichten we hieronder graag de wat, waarom en hoe van zo’n VSME-rapport toe.
Belangrijke kanttekening daarbij: het gaat om een voorstel, geen definitieve inwerkingtreding. Pas in oktober 2025 worden de knopen doorgehakt.
Wat is de VSME?
VSME staat voor Voluntary Sustainability Reporting Standard for non-listed Micro-, Small- and Medium-sized Undertakings. Een hele boterham, maar wel minder complex belegd en lichter verteerbaar dan de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) die je nodig hebt voor de CSRD. De VSME werd speciaal ontwikkeld door de European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG).
De (initiële) doelgroep van de VSME: kmo’s tot 250 medewerkers die hun duurzaamheidsinspanningen transparant willen communiceren, omdat ze bijvoorbeeld deel uitmaken van de waardeketen van CSRD-plichtige bedrijven.
De VSME: twee modules
De VSME-standaard bestaat uit twee modules met vooral kwantitatieve datapunten. Je rapporteert enkel over de thema’s die voor jouw bedrijf relevant zijn.
- Basis/Basic (B): ideaal voor micro-ondernemingen of bedrijven die voor het eerst rapporteren. Deze module bevat de basisdatapunten. Voorbeeld: ‘Energie en uitstoot van broeikasgassen’ (scope 1 en 2) (B3).
- Uitgebreid/Comprehensive (C): bevat extra datapunten die eventueel interessant kunnen zijn voor je investeerders, leveranciers, banken etc. Voorbeeld: ‘Doelstellingen voor de vermindering van broeikasgassen en klimaattransitie’ (C3).
De datapunten van beide modules zijn gebaseerd op duurzaamheidsvragen die al vaak gesteld worden door bijv. banken, klanten en online platformen als EcoVadis. Meer zelfs, vanaf september 2025 moeten alle financiële instellingen in België vragen stellen aan bedrijven om te evalueren of hun portefeuilles wel vergroenen. En die vragen zullen gebaseerd zijn op – je raadt het nooit – de VSME.
VSME: ook goed om te weten
• Je moet je rapport niet publiceren of laten auditeren
• Je bent niet verplicht om een DMA uit te (laten) voeren
• Je bent niet verplicht om vertrouwelijke informatie te vermelden
• Je kan je rapport opnemen als deel van je jaarverslag
De VSME-standaard zelf telt nog geen 10 pagina’s, voorzien van meer dan 50 pagina’s uitleg. Dat is bij de CSRD wel even anders, want daar krijg je meer dan 200 pagina’s aan ESRS-standaarden voor de kiezen, met amper een woordje uitleg.
Waarom vrijwillig rapporteren een slimme zet is
Als je je duurzaamheidsinspanningen nu doortrekt, dan liggen er enkele mooie strategische voordelen voor het grijpen.
- Je beperkt je eigen rapportagelast in de CSRD-waardeketen. CSRD-plichtige bedrijven mogen van leveranciers met minder dan 1000 werknemers niet meer informatie opvragen dan wat er in de nieuwe rapportagestandaard staat. Door vrijwillig te rapporteren met de VSME verzamel je dus automatisch alle informatie die je CSRD-plichtige stakeholders van jou mogen vragen. Zo hou je de controle over welke informatie je deelt, vermijd je extra vragen en bespaar je tijd en middelen.
- Ook wie beperkt rapporteert, wint het vertrouwen van stakeholders. Stakeholders kijken steeds meer naar duurzaamheidsinformatie om te beslissen of een bedrijf hun geld (en vertrouwen) waard is. Als je nu al transparant aantoont wat jij doet voor mens en planeet, heb je dus al een streepje voor – en een overzichtelijk rapport helpt daarbij.
- Een duurzaamheidsrapport dwingt je om strategisch na te denken. Om goed te rapporteren, moet je eerst nadenken over je impact, je waarden en je businessmodel: hoe creëer jij waarde voor de samenleving? Hoe maak jij het verschil? Die denkoefening over je positionering is essentieel voor je merk.
- Je creëert opportuniteiten voor duurzame groei. Door je impact in kaart te brengen en te rapporteren over je duurzaamheidsinspanningen, krijg je een beter inzicht in je ESG-verbeterpunten. Waar en hoe kan je risico’s beperken? De mogelijke gevolgen: een duurzamer productaanbod, energie-efficiëntie, kostenbesparing, leaner werken, economische veerkracht …
- Je wordt aantrekkelijker voor nieuw talent. Millennials en Gen Z kijken veel verder dan een mooie loonbrief. Ze zoeken een werkgever met een duidelijke missie en willen bijdragen aan een narratief dat ertoe doet. Een bedrijf dat ook zonder verplichting data deelt, toont dat zijn ambities geen holle woorden zijn. Zo kan je mogelijk het verschil maken in de war for talent. Een krachtig instrument voor employer branding.
- Je bent voorbereid op toekomstige wetgevingen: Wat als de CSRD-drempel straks toch op 500 in plaats van 1000 werknemers komt te liggen, en je alsnog moet rapporteren? Door nu al vrijwillig te rapporteren, raak je vertrouwd met de aanpak én bouw je een concurrentieel voordeel op, zonder de kosten van een CSRD-traject te dragen.
De VSME biedt overigens niet alleen duidelijke datapunten, maar ook handige hulpmiddelen en tools om je op weg te helpen. Tip voordat je in die 66 pagina’s duikt: je kan waardevolle tijd besparen door te starten met het onderstaande framework.
Framework: zo ga je met de VSME aan de slag
Bepaal de scope en ambitie
Stel jezelf de volgende vragen:
- Ga je rapporteren met de basis- of de uitgebreide module?
- Over welke ESG-topics en datapunten binnen die module ga je rapporteren?
- Welke stakeholders wil je daarbij betrekken?
Tip: zoek het vooral niet te ver. Je gezond verstand en intern overleg kunnen al heel wat duidelijkheid scheppen over jouw relevante thema’s en datapunten.
Koppel doelen aan visie en strategie
Laat zien hoe duurzaamheid coherent past in jouw strategie en businessmodel. Hoe gaat jouw bedrijf om met ESG: de natuurlijke omgeving (bijv. vervuiling), zijn relaties tot werknemers, klanten e.d. (bijv. veiligheid) en het eigen beheer (bijv. duurzaam aankoopbeleid)?
- Waarom en op welke manier is jouw bedrijf bezig met duurzaamheid?
- Heb je korte- en langetermijndoelstellingen op het gebied van duurzaamheid?
- Wat zijn je duurzaamheidsgebonden KPI’s, en hoe meet je vooruitgang?
Tip: denk na over wat duurzaamheid betekent voor jouw onderneming, en koppel daar duidelijke KPI’s aan (bijv. CO2-reductie, alleen lokale leveranciers ...).
Verzamel de juiste data
Verzamel de data die je nodig hebt op een gestructureerde manier:
- Welke duurzaamheidsgegevens heb je vandaag al in huis?
- Welke afdelingen beschikken over die data?
- Hoe kunnen we die data beveiligen en toch gemakkelijk toegankelijk maken?
- Is er iemand in het bedrijf die deze data in een eenvoudige tool kan opvolgen?
Tip: begin met wat je al hebt. Vaak zit er al heel wat bruikbare informatie in je hr-rapporten of je energiefacturen.
Giet je data in een heldere structuur
Je hebt al je data verzameld, hoera! Maar wat nu? De VSME bevat aanbevelingen en invultemplates die je kan volgen als leidraad, maar je bent vrij om je eigen structuur te kiezen. Vermeld wel expliciet welke module je hebt gebruikt, welke datapunten je rapporteert, en hoe je die data hebt vergaard.
- Begin met een korte introductie van je bedrijf en waarom je dit duurzaamheidsrapport opstelt
- Beschrijf per thema je aanpak, doelen en belangrijkste resultaten
- Gebruik duidelijke tussentitels, tabellen en visuals om je rapport scanbaar te maken
- Voeg een highlights-onderdeel toe, zodat je lezer in één oogopslag de belangrijkste info meekrijgt
Tip: Denk aan je doelgroep. Wat willen je stakeholders écht weten? Stem je inhoud daarop af.
Pssst … Lees je dit framework liever als twopager, met extra tips?
Maar euh … Hoe maak je dat rapport leesbaar en relevant?
Het grootste risico van rapporteren over je duurzaamheidsinspanningen? Dat niemand het eindresultaat leest. Natuurlijk zou je gewoon de VSME-datapunten stap voor stap kunnen doorlopen; de standaard voorziet daar zelfs invultabellen voor. En daar is niets mis mee. Maar je VSME-rapport is tegelijk niet zomaar een manier om verantwoording af te leggen. Het is een uitgelezen kans om jouw duurzaamheidsverhaal te vertellen en zo nog meer impact te maken.
‘Wanneer moet ik dat allemaal gaan doen?’
Laat het ons maar weten 😉 Wij helpen je graag om complexe duurzaamheidsdata te vertalen naar een toegankelijk, visueel sterk en doelgericht rapport. Met krachtige visuals, verhalen die echt blijven hangen, en precies die informatie die jouw stakeholders (en toekomstige klanten) van jou willen weten. En dat kan allemaal starten in onze inbox, via contact@comco.be.
Vrijwillig, maar waardevol
Aan de slag gaan met de VSME is sowieso een strategisch slimme zet. Het Omnibusvoorstel zorgt misschien voor een rustpunt op de reis, maar de uiteindelijke bestemming blijft dezelfde: een duurzamere economie en een gezondere planeet. Wie nu al duurzaamheidsinspanningen doet en erover rapporteert, bouwt niet alleen vertrouwen op, maar ook toekomstbestendigheid.
![[Opinie] EU Omnibus-voorstel holt CSRD uit: wat nu?](https://www.comco.be/public/_1000x1000_fit_center-center_85_none_ns/Blog_Omnibus_Thumbnail.jpg)
